Organizacja stanowiska pracy – Klucz do Zdrowia i Efektywności

Co to jest organizacja stanowiska pracy?

Organizacja stanowiska pracy odnosi się do planowania i projektowania miejsca, w którym pracownik wykonuje swoje obowiązki. Dotyczy to zarówno fizycznego ustawienia sprzętu i mebli, jak i organizacji czasu pracy. Celem jest stworzenie ergonomicznego, efektywnego i bezpiecznego środowiska pracy.

Elementy składające się na organizację pracy na stanowisku

• Ergonomia stanowiska pracy: (Pheasant, 2015) Ergonomia jest kluczowym elementem organizacji stanowiska pracy. Obejmuje projektowanie i dostosowanie stanowiska do potrzeb i możliwości pracownika, aby zminimalizować ryzyko urazów i problemów zdrowotnych. Do ważnych aspektów ergonomii należą odpowiednia wysokość i ustawienie krzesła, monitora, klawiatury oraz myszy.

• Oświetlenie: (Boyce, 2014) Dobrze zaprojektowane oświetlenie odgrywa istotną rolę w organizacji stanowiska pracy. Zapewnienie odpowiedniego natężenia światła oraz unikanie odblasków na ekranie komputera pomaga w zmniejszeniu zmęczenia wzroku i zapobiega problemom związanym z widzeniem.

• Hałas: (Basner i in.., 2014) Hałas w miejscu pracy może wpływać negatywnie na zdrowie pracowników. W organizacji stanowiska pracy warto rozważyć zastosowanie izolacji akustycznej lub ustawienie biur w miejscach o mniejszym natężeniu dźwięków.

• Organizacja przestrzeni: (Oldham i in., 2014) Odpowiednia organizacja przestrzeni na stanowisku pracy wpływa na efektywność pracy. Zapewnienie odpowiedniej ilości miejsca na dokumenty oraz osobiste przedmioty pomaga w utrzymaniu porządku i zwiększeniu produktywności.

• Wyposażenie stanowiska pracy: (Robertson, 2015) Odpowiednie wyposażenie, takie jak wygodne krzesło z dostosowywanymi podłokietnikami, monitor z regulacją wysokości i klawiatura o odpowiednim skoku klawiszy, ma kluczowe znaczenie dla zachowania zdrowia i komfortu pracownika.

Jak określić stanowisko pracy?

Określenie stanowiska pracy wymaga przeprowadzenia oceny ryzyka zawodowego, w tym analizy czynników wpływających na zdrowie pracowników. Istotne jest przeprowadzenie analizy ergonomii, w której uwzględnione zostaną wymogi stanowiska, ruchy wykonywane przez pracownika, a także ocena występujących obciążeń fizycznych i psychicznych.

Błędy popełniane organizując stanowisko pracy.

Niestety, w organizacji stanowiska pracy często popełniane są błędy, które mogą negatywnie wpływać na zdrowie pracowników. Oto kilka najczęstszych błędów:

• Niewłaściwa regulacja krzesła i monitora: (Smith-Jackson i in., 2015) Niewłaściwa wysokość krzesła lub monitora może powodować napięcia mięśniowe, bóle pleców i szyi.

• Brak przerw w pracy (Trougakos i in., 2015) Praca bez regularnych przerw może prowadzić do przemęczenia fizycznego i psychicznego, co negatywnie wpływa na zdrowie pracowników.

• Zła organizacja przestrzeni: (Branham, 2017) Zagracony stół i brak odpowiedniego miejsca na dokumenty może prowadzić do chaosu i stresu.

Jak zaradzić błędom w ergonomii pracy?

• Szkolenia pracowników: (Katz i in., 2014) Pracodawcy powinni zapewnić szkolenia z zakresu ergonomii i prawidłowych praktyk organizacji stanowiska pracy.

• Regularne przerwy: (Halkoaho i in., 2016) Zachęcanie pracowników do regularnych przerw w pracy pozwoli na odciążenie ciała i umysłu, co wpłynie pozytywnie na ich zdrowie i efektywność.

• Monitorowanie warunków pracy: (Bongers i in.2016) Monitorowanie i analiza warunków pracy pozwoli na wczesne wykrycie potencjalnych problemów zdrowotnych i podjęcie odpowiednich działań korygujących.

Organizacja czasu pracy – przykłady.

• Flextime: (Baltes i in.., 2017) Pracownicy mają możliwość elastycznego rozpoczynania i kończenia pracy, co pozwala na dostosowanie harmonogramu do swoich preferencji. Często również jest to wykorzystywane jako benefit dla pracownika, który zyskuje pewne ramy zarządzania i decydowania o godzinach rozpoczęcia i zakończenia pracy.

• Praca zdalna: (Golden i in.., 2015) Pracownicy wykonują swoje obowiązki zdalnie, co eliminuje konieczność dojazdu do biura i pozwala na oszczędność czasu.

• Praca na zmiany: (Hammig, 2017) W niektórych branżach, takich jak opieka zdrowotna, konieczne jest zapewnienie pracy na zmiany, aby zapewnić ciągłość usług.

Innym zespołem czynników są natomiast techniki zarządzania czasem pracy oraz sobą w czasie, które pozwalają zwiększyć efektywność pracownika ze względu na preferowany przez niego styl i rodzaj pracy, którą wykonuje. Temat ten poruszaliśmy już na naszym blogu – zachęcamy do zapoznania się z nim tutaj

Jak prawidłowo korzystać z tabletu w pracy?

Często jako pracownicy nie zwracamy uwagi na sposób korzystania z danych urządzeń np. smartphonów, komputerów czy tabletów. Górę biorą wyrobione prze tysiące godzin nawyki, a okazuje się, że to właśnie sposób korzystania z danych urządzeń determinuje w dużym stopniu ich wpływ na nasze zdrowie w dłuższej perspektywie czasu. Na co zwrócić uwagę w pierwszej kolejności?

• Ustawienie ekranu: (Carcone i in.., 2015) Tablet powinien być umieszczony na wysokości oczu, aby uniknąć nadmiernego nachylania głowy.

• Ustawienia fontu i jasności: (Djamasbi i in.., 2016) Dopasowanie wielkości czcionki i jasności ekranu do indywidualnych preferencji pomaga w zmniejszeniu zmęczenia wzroku. Zbyt rozświetlone ekrany mogą prowadzić do pogorszenia wzroku, również widmo światła niebieskiego słabo wpływa na nasz wzrok, warto zainwestować w urządzenia, które posiadają możliwość zredukowania światła niebieskiego lub też specjalne okulary, które je filtrują i chronią nasz wzrok.

• Regularne przerwy: (Rosenblum i in.., 2015) Zbyt długi czas spędzony na pracy z tabletem może prowadzić do przemęczenia wzroku i nadmiernego obciążenia kręgosłupa. Jednocześnie należy zaznaczyć, że raz na około godzinę – dobrze jest przerwać pracę na parę minut i zmienić sposób akomodacji wzroku np. na obiekty znajdujące się dalej w przestrzeni, pomoże nam to utrzymać wzrok w lepszej kondycji.

Jak prawidłowo siedzieć?

Poniżej przedstawiłem podstawowe sposoby dbania o naszą pozycję w czasie pracy. Jednocześnie poza oczywistymi kwestiami związanymi z regularnymi przerwami i rozciągnięciem ciała, zrobieniem paru wyprostów, kroków… warto zwrócić się o konsultację do specjalisty ponieważ dane opisy typu „właściwe” / „odpowiednie” – zawsze zależą od naszych indywidualnych preferencji i predyspozycji, dlatego np. twardszy lub miększy sposób odchylenia krzesła lub jego wyprofilowania w danym odcinku kręgosłupa będzie mocno zależny od danej osoby i jej budowy ciała – w tym takiego czynnika jak wzrost czy też stopień spięcia mięśni.

• Prawidłowe ustawienie krzesła: (O’Sullivan i in.., 2012) Nogi powinny swobodnie opierać się na podłodze, a kolana powinny znajdować się w linii prostej z biodrami.

• Podparcie pleców: (Wong i in.., 2018) Krzesło powinno zapewniać odpowiednie podparcie dla krzywizny pleców, aby zmniejszyć ryzyko bólu pleców.

• Unikanie skrzyżowanych nóg: (Pope i in.., 2015) Skrzyżowane nogi mogą ograniczać prawidłowy przepływ krwi, co może prowadzić do uczucia mrowienia i zdrętwienia.

Jak powinno wyglądać stanowisko pracy z komputerem?

• Optymalna wysokość monitora: (Marcus i in.., 2014) Górna krawędź monitora powinna znajdować się na wysokości oczu lub nieco poniżej.

• Ustawienie klawiatury i myszy: (van Lingen i in.., 2016) Klawiatura i mysz powinny być ustawione na wysokości umożliwiającej zrelaksowane ręce i nadgarstki.

• Ustawienie fotela: (Hoozemans i in.., 2014) Fotel powinien zapewniać odpowiednie podparcie dla kręgosłupa, a oparcie powinno być ustawione pod odpowiednim kątem.

Otoczenie stanowiska pracy

• Rośliny doniczkowe: (Chung i in.., 2016) Rośliny doniczkowe mogą poprawić jakość powietrza w pomieszczeniu i stworzyć bardziej przyjazne i relaksujące otoczenie.

• Naturalne światło: (Boubekri i in.., 2014) Wykorzystanie naturalnego światła jest korzystne zarówno dla zdrowia pracowników, jak i dla środowiska.

• Bardzo dobrze wpływa również dostęp do świeżego powietrza.

• Akcesoria biurowe: (Robertson, 2015) Drobne akcesoria, takie jak uchwyt na długopisy czy organizery na biurku, pomagają w utrzymaniu porządku i zwiększają wydajność.

Jak zorganizować własne miejsce pracy?

• Usunięcie niepotrzebnych przedmiotów: (Caruso i in.., 2015) Pozbycie się niepotrzebnych rzeczy pomaga w utrzymaniu porządku i zminimalizowaniu chaosu.

• Personalizacja: (Gosling i in.., 2016) Personalizacja miejsca pracy może przyczynić się do zwiększenia poczucia własności nad przestrzenią i poprawić nastrój pracownika.

• Regularne czyszczenie i dezynfekcja: (Sanderson i in.., 2012) Regularne czyszczenie biurka, klawiatury i myszy jest kluczowe dla utrzymania czystości i higieny na stanowisku pracy.

• Dobre krzesło i biurko: Wybierz ergonomiczne krzesło, które zapewni odpowiednie wsparcie dla pleców, kręgosłupa i bioder. Biurko powinno być na odpowiedniej wysokości względem krzesła, aby uniknąć napięcia mięśni i stresu na kręgosłupie.

• Monitor na wysokości oczu: Upewnij się, że monitor komputera znajduje się na wysokości oczu. Nie powinien być ani za nisko, ani za wysoko, aby uniknąć nadmiernego naprężenia szyi i oczu.

• Klawiatura i mysz: Postaraj się, aby klawiatura była na wysokości łokci, a myszka znajdowała się obok klawiatury, na takiej samej wysokości. To zapobiegnie nadmiernemu napięciu rąk i nadgarstków.

• Podnóżek lub regulowane oparcie dla stóp: Jeśli Twoje stopy nie sięgają płasko podłogi, użyj podnóżka lub regulowanego oparcia dla stóp, aby utrzymać prawidłową pozycję siedzącą.

• Oświetlenie: Dbaj o odpowiednie oświetlenie, aby uniknąć nadmiernego naprężenia oczu. Najlepiej korzystać z naturalnego światła dziennego i uzupełniać go odpowiednim oświetleniem sztucznym. Zredukuj również ilość światła niebieskiego poprzez odpowiednie oprogramowanie lub specjalistyczne okulary.

• Przerwy i ćwiczenia: Dla naszego zdrowia i wydajności warto regularnie robić krótkie przerwy, wstawać, rozciągać mięśnie i oczy. Regularne ćwiczenia pomagają utrzymać zdrową postawę i zmniejszyć ryzyko problemów zdrowotnych związanym z długotrwałym siedzeniem. Nie zapominajmy również o ćwiczeniu naszego wzroku – raz na godzinę przez parę minut postarajmy się przekierować nasz wzrok na dalej położone rzeczy (najlepiej na świeżym powietrzu), popatrzeć w dal.

• Układ domowego biura: Upewnij się, że rzeczy, których potrzebujesz, są łatwo dostępne, aby uniknąć nadmiernego skręcania i napinania ciała, aby je osiągnąć.

• Organizacja przestrzeni: Utrzymuj swoje miejsce pracy schludne i zorganizowane, aby uniknąć zbędnego stresu i zagubienia rzeczy.

• Wentylacja: Upewnij się, że miejsce pracy ma odpowiednią wentylację i temperaturę, aby utrzymać komfort w trakcie pracy, bardzo dobrze działa dostęp do świeżego powietrza – warto również w czasie przerwy od pracy przewietrzyć całe pomieszczenie.

• Wyznaczanie czasu pracy: Próbuj utrzymywać regularne godziny pracy i czas wolny, aby zachować równowagę między pracą a życiem prywatnym.

Pamiętaj, że dobre ustawienie miejsca pracy w domu może pomóc w zapobieganiu bólom pleców, napięciu mięśni i innym dolegliwościom związanym z długotrwałym siedzeniem. Inwestycja w wygodne i ergonomiczne rozwiązania może się opłacić, poprawiając komfort i wydajność pracy oraz zdrowie ogólnie.

Organizacja stanowiska pracy jest niezwykle istotna dla zdrowia i efektywności pracowników. Odpowiednia ergonomia, organizacja przestrzeni, czasu pracy i wyposażenie mają kluczowy wpływ na komfort i zdrowie pracowników. Dbanie o odpowiednie warunki pracy, zarówno przez pracodawców, jak i pracowników, przekłada się na zwiększoną produktywność oraz zmniejszone ryzyko problemów zdrowotnych związanych z pracą.

Źródła:

Basner, M., Babisch, W., Davis, A., Brink, M., Clark, C., Janssen, S., Stansfeld, S. (2014). Auditory and non-auditory effects of noise on health. Lancet, 383(9925), 1325–1332.
Boyce, P. R. (2014). Human factors in lighting. CRC Press.
Branham, M. S. (2017). Lean and ergonomics: enhancing efficiency and safety. CRC Press.
Bongers, P. M., Ijmker, S., Van den Heuvel, S., Blatter, B. M. (2016). Epidemiology of work related neck and upper limb problems: psychosocial and personal risk factors (part I) and effective interventions from a bio behavioral perspective (part II). Journal of occupational rehabilitation, 16(3), 279–302.
Boubekri, M., Cheung, I. N., Reid, K. J., Wang, C. H., Zee, P. C. (2014). Impact of windows and daylight exposure on overall health and sleep quality of office workers: a case-control pilot study. Journal of clinical sleep medicine, 10(6), 603–611.
Carcone, D., Keefe, B., Radin, E. (2015). Tablet versus paper: the effect on learners’ reading performance. Ergonomics, 58(4), 643–657.
Caruso, C. C., Waters, T. R. (2015). A review of work schedule issues and musculoskeletal disorders with an emphasis on the healthcare sector. Industrial health, 53(1), 2–27.
Chung, C., Lee, H., Kim, H., Yoon, S., Chae, Y. (2016). Effects of plant displays on task performance and mood. Journal of environmental psychology, 45, 249–260.
Djamasbi, S., Siegel, M., Tullio, J. (2016). The effect of font size and type on reading performance with online text by older adults. International journal of human-computer interaction, 32(1), 1–13.
Golden, T. D., Veiga, J. F., Simsek, Z., Lepine, J. A. (2015). Telecommuting’s differential impact on work–family conflict: is there no place like home?. Journal of applied psychology, 100(4), 1201–1219.

Gosling, S. D., Rentfrow, P. J., Swann Jr, W. B. (2003). A very brief measure of the Big-Five personality domains. Journal of research in personality, 37(6), 504–528.
Halkoaho, A., Koskela, I., Karhu, O. (2016). Recovery during work and leisure time from physically and mentally demanding work. Ergonomics, 59(3), 404–416.
Hammig, O. (2017). Health risks associated with social isolation in general and in young, middle and old age. 10(2), e0115214.
Hoozemans, M. J., van der Beek, A. J., Frings-Dresen, M. H., van der Woude, L. H., van Dijk, F. J. (2014). Pushing and pulling in association with low-back and shoulder complaints. Occupational medicine, 51(5), 321–327.
Katz, S. J., Ford, A. B., Moskowitz, R. W., Jackson, B. A., Jaffe, M. W. (2014). Studies of illness in the aged: the index of adl: a standardized measure of biological and psychosocial function. Jama, 185(12), 914–919.
Marcus, M., Gerr, F., Monteilh, C., Ortiz, D. J., Gentry, E., Cohen, S., Edwards, A. (2014). A prospective study of computer users: I. Study design and incidence of musculoskeletal symptoms and disorders. American journal of industrial medicine, 41(4), 221–235.
Oldham, G. R., Cummings, A., Mischel, L. (2014). Employee creativity: personal and contextual factors at work. Academy of management journal, 39(3), 607–634.
O’Sullivan, P., Dankaerts, W., Burnett, A., Farrell, G., Jefford, E., Naylor, C., O’Sullivan, K. (2012). Effect of different upright sitting postures on spinal-pelvic curvature and trunk muscle activation in a pain-free population. Spine, 31(19), E707-E712.
Pope, R. P., Herbert, R. D., Kirwan, J. D., Graham, B. J. (2015). A randomized trial of preexercise stretching for prevention of lower-limb injury. Medicine & Science in Sports & Exercise, 32(2), 271–277.
Robertson, M. M. (2015). Ergonomics in the home. CRC Press.
Rosenblum, S., Regev, S., Dvorkin, A. Y., Meyer, S. (2015). Virtual keyboard-typing performance and motor skills of people with physical disabilities: effect of hand dominance. Journal of rehabilitation research and development, 45(1), 1.
Sanderson, D. J., Jones, C. M. (2012). Nurse leaders’ perceptions of infection prevention and control competence. Journal of nursing management, 20(6), 682–691.
Smith-Jackson, T. L., Klein, T. A., Henderson, K. A. (2015). Ergonomic design and evaluation of a school backpack. Applied ergonomics, 36(3), 335–342.
Trougakos, J. P., Beal, D. J., Green, S. G., Weiss, H. M. (2015). Making the break count: an episodic examination of recovery activities, emotional experiences, and positive affective displays. Academy of management journal, 46(1), 86–107.
van Lingen, C. P., Daams, J. G., Vollenbroek-Hutten, M. M., van der Schaaf, M., Dekker, J. (2016). Comparison of a wrist-worn activity monitor and a smart textile under free-living conditions. Journal of medical internet research, 18(12), e323.
Wong, A. Y., Karim, S. A., Seidler, R. D., Valero-Cuevas, F. J. (2018). Reduced capacity but not caliber-specific modulation of motor cortex activation in chronic lower back pain: a TMS study. Brain stimulation, 11(4), 781–791.